ویندوز سرور به نوعی نسخه‌‌ای از سیستم‌عامل‌ ویندوز شرکت مایکروسافت می‌باشد که به منظور نصب و اجرا روی سرورها ساخته شده است.  همچنین برای به اشتراک گذاشتن خدمات با چندین کاربر و کنترل گسترده‌ای از ذخیره‌سازی داده‌ها، برنامه‌های کاربردی و شبکه‌های مشترک استفاده می‌شود. 

 علاوه بر آن می‌توان گفت این ویندوز سیستم عاملی صنعتی می‌باشد که کاربرد‌هایی در مدیریت سطح سازمانی، ذخیره سازی داده‌ها، برنامه‌ها و هماهنگ سازی شبکه‌های کامپیوتری طراحی شده است. 

نکته قابل توجه این است که اگر شما از این ویندوز و توانایی‌های آن به خوبی استفاده نکنید هیچ فرقی با ویندوزهای معمولی مانند ۱۰ یا بالا‌تر نخواهد داشت تفاوت اصلی آن ویژیگی‌ها و قابلیت‌های ارائه شده آن می‌باشد.

ویندوز سرور چیست؟

ویندوز سرور یک سیستم عامل است که برای استفاده در سرورها و شبکه‌های کامپیوتری طراحی شده است. این سیستم عامل به صورت خاص برای مدیریت و پشتیبانی از برنامه‌ها، فایل‌ها، داده‌ها و خدمات شبکه طراحی شده است. ویندوز سرور قابلیت‌های مختلفی را از جمله مدیریت کاربران، نصب و پشتیبان گیری از برنامه‌ها، مانند SQL Server و Exchange Server را دارد. همچنین این سیستم عامل قابل تنظیم بودن در مقابل حملات امنیتی نظیر حفاظت از داده‌های حساس را نیز فراهم می کند.

ویندوز سرور به نوعی عضوی از خانواده ویندوز اِن‌تی (Windows NT) می‌باشد و اولین نسخه آن در سال 1993 به بازار ارائه شد. ویندوز سرور یا windows server از اولین نسخه تا به الان،  بیشتر برای استفاده در محیط‌های سازمانی و اداره‌ای مناسب است و با گذر زمان  به قابلیت‌های اضافه شد.

اولین و دومین نسخه ویندوز سرور در سال‌های 1993 و 1996 منتشر شدند اما نسخه سوم که در سال 2000 با نام Windows 2000 Server به بازار ارائه شد، تغییرات زیادی به همراه داشت و قابلیت‌های زیادی به آن اضافه شده بود.

در سال 2000  دو قابلیت اکتیو دایرکتوری به ویندوز سرور اضافه شد که مدیریت شبکه و همچنین دامنه را بسیار راحت‌تر می‌کرد. نیازهای مشتریان و صنعت سرور، همواره نقشه راهی برای مایکروسافت بوده تا ویندوز سرور را مطابق این نیازها توسعه دهد و یکی از بهترین سیستم‌عامل‌های سرور را معرفی کند. آخرین نسخه این سیستم‌عامل، ویندوز سرور 2022 است که دارای جدیدترین و بروزترین قابلیت‌ها و توانایی‌ها است و امنیت بالایی را به سازمان‌های مختلف ارائه می‌کند. این نسخه بیشترین هماهنگی و سازگاری را با فضاهای ابری و هیبریدی دارد. 

تفاوت نسخه‌های ویندوز سرور و ویندوز معمولی

به طور کلی ویندوز‌های سرور معمولی بیشتر مناسب  مورد مصارف خانگی قرار می‌گیرد که ویندوز مخصوص دسکتاپ نیز می‌گویند. اما ویندوز سرور برای شرکت‌های بزرگ و ادارات کاربرد دارد. 

تفاوت دیگر این دو ویندوز در اتصال موجود در شبکه است که ویندوز معمولی محدودیت‌هایی در این مورد دارد و نمی‌تواند بیش از حد معمول پشتیبانی کند.

در این مواقع بهتر از ویندوز سرور استفاده کنید در ویندوز سرور این امکان وجود دارد که اگر سیستم سخت افزاری مناسب باشد، از هر تعداد اتصال شبکه پشتیبانی کند. اساسا ویندوز سرور برای همین کار طراحی شده است.

این دو ویندوز در پشتیبانی از مرورگر‌ها نیز تفاوت‌هایی دارد در این ویژگی ویندوز معمولی نسبت به ویندوز سرور دارای قابلیت‌های بیشتری می‌باشد. در ویندوز سرور تنها می‌توان از مرورگر اینترنت اکسپلورر استفاده کرد. 

اما در ویندوز‌های معمولی این قابلیت وجود دارد که بدون محدودیت از مرورگر‌های گوناگونی استفاده کرد. این موضوع باعث شده است که هنوز ویندوز معمولی قابل استفاده باشد کنار گذاشته نشود.

در مورد به روزرسانی‌هایی که برای ویندوز دسکتاپ وجود دارد، می‌توان فواید بیشتری را برای این نوع ویندوز نسبت به ویندوز سرور ارائه کرد. ویندوز معمولی به صورت منظم و در بازه‌های زمانی معین به روزرسانی می‌شود و نسخه‌های کامل‌تر و بهتر از قبل منتشر می‌شود.

اما به روزرسانی‌های ویندوز سرور یا windows server به هیچ عنوان نظم و تداوم ویندوز معمولی را ندارد. ویندوز سرور و معمولی تفاوت‌هایی در قیمت نیز دارند بحث تفاوت‌های قیمت و هزینه‌های نصب و راه اندازی مطرح می‌شود. بدون شک ویندوز‌های سرور قیمت بسیار بیشتری نسبت به ویندوز دسکتاپ دارند و علاوه بر قیمت خود ویندوز سرور، هزینه‌های نصب، راه اندازی و بروزرسانی آن هم نسبت به ویندوز معمولی به مراتب بیشتر است. 

اما با این حال با توجه به مشخصاتی که ویندوز سرور دارد و زمینه کارایی این ویندوزها در حوزه تجارت و بیزینس‌های مختلف، قیمت تعیین شده برای آن می‌تواند برای بسیاری به صرفه باشد.

کاربرد ویندوز سرور

شرکت مایکروسافت نسخه‌ای از سیستم عامل را مختص سرویس‌دهی تولید کرده است. ویندوز سرور قدرتمندتر از نسخه‌های دسکتاپ طراحی شده است و کنترل بهتری بر شبکه، میزبانی وب و مدیریت دیتابیس‌ها دارد. ویندوز سرور می‌تواند کاربرد‌های متفاوتی داشته باشد. در ادامه به نمونه هایی از کاربرد ویندوز سرور اشاره می‌کنیم :

• میل سرور: کاربرد این سرور برای ارسال و دریافت ایمیل است.
• دیتابیس سرور: برای دسترسی به اطلاعات دیتابیس است.
• وب سرور: ارائه خدمات نمایش وب سایت
• DNS سرور: ارائه سرویس DNS
•  مدیریت فایل: با استفاده از ویندوز سرور، می توانید فایل ها را در یک محل مشترک قرار داده و به آن‌ها دسترسی داشته باشید.
• مدیریت پایگاه داده: با استفاده از ویندوز سرور، می توانید پایگاه داده های خود را به صورت محلی یا ابری مدیریت کنید.
•  خدمات شبکه: با استفاده از ویندوز سرور، می توانید خدمات شبکه را نظیر DNS، DHCP، Active Directory، Exchange Server و … را پشتیبانی کنید.
•  بک آپ گیری: با استفاده از ویندوز سرور، می توانید بک آپ های خود را به صورت منظم تولید کرده و در محلی امن ذخیره کنید.
•  مدیریت کاربران: با استفاده از ویندوز سرور، می توانید کاربران را به صورت مرکزی مدیریت کرده و دسترسی های آن ها را به منظور حفاظت از اطلاعات شبکه، تعیین کنید.

ویژگی های ویندوز سرور

ویندوز سرور و ویندوز دسکتاپ، هر دو از یک پایه کد استفاده می‌کنند، اما ویندوز سرور به دلیل اینکه برای فعالیت‌های تجاری ساخته شده است، امکانات و ابزارهای متفاوتی دارد. در ادامه مطلب به بررسی ویژیگی‌های ویندوز سرور می‌پردازیم‌: 

انتخاب راحت  نسخه ویندوز سرور : 

در ویندوز سرور،مایکروسافت کار را راحت‌تر کرده است و می‌توانید بین دو نسخه Standard و Datacenter یکی را انتخاب کنید. تفاوت کلیدی بین این دو انتخاب تعداد ماشین‌های مجازی است که می‌توانید بر روی آنها راه اندازی کنید. اگر شرکتی  که شما در آن مشغول به کار هستید، یک شرکت متوسط است و منابع سخت افزاری محدودی دارد، نسخه Standard گزینه مناسبی است.

سیستم فایل ReFS : 

این سیستم فایل، قابلیت پشتیبانی از حجم‌های بسیار بالا را دارد. این فایل سیستم از متادیتا برای ذخیره اطلاعات فایل‌ها استفاده می‌کند و ویژگی‌های متنوعی را برای اصلاح خودکار و ارزیابی داده‌ها فراهم می‌کند.

 : NO GUI

در ویندوز سرور، این امکان را دارید که سیستم عامل را بدون رابط گرافیکی نیز نصب کنید، به این نسخه Core گفته می‌شود. به دلیل حذف رابط گرافیکی و بسیاری از اپلیکیشن‌ها، منابع سخت افزاری قابل توجهی آزاد می‌شود و می‌توان آن را در اختیار ماشین‌های مجازی قرار داد. با وجود حذف بسیاری از اپلیکیشن‌ها و ابزارها در نسخه core، امنیت بهتری خواهید داشت و سطح تماس با دنیای بیرون نیز بطور قابل توجهی کاهش می‌یابد.

قابلیت گسترش:

 ویندوز سرور به شما اجازه میدهد تا با استفاده از NET Framework، ASP NET و IIS، برنامه‌های خود را گسترش داده و به صورت آسان در سطح جامعۀ NET توسعۀ داد.

 : File and Storage

یکی دیگر از ویژگی‌های که ویندوز سرور فراهم آورده است امکان ایجاد یک سرور فایل در شرکت است. به این صورت شما می‌توانید اطلاعات مهم سازمان را در یک سرور مرکزی قرار داده و مشخص کنید چه کسانی امکان دسترسی به این اطلاعات را داشته باشند.

 : Print Services 

برخی شرکت‌ها و یا سازمان‌ها تعداد زیادی پرینتر دارند که برای تنظیم نمودن تک تک آن‌ها لازم است واحد IT زمان زیادی را صرف نمایند. از این جهت توصیه می‌شود با استفاده از Print Services تمام پرینترها را به یک سرور مشخص متصل کنید و آن را به عنوان سرور چاپ تنظیم نمایید. به این صورت می‌توان به آسانی عملکرد پرینترها را مدیریت کرده و

 آن‌ها را به کامپیوترهای مختلف متصل نمود

امنیت: 

ویندوز سرور دارای امنیت بالا و قابل تنظیم است که به شما اجازه می دهد تا کنترل کامل بر روی دسترسی‌های کاربران خود داشته باشید.

پشتیبانی از پروتکل های شبکه: 

ویندوز سرور به شما اجازه می‌دهد تا با استفاده از پروتکل‌های شبکه مانند TCP/IP، DHCP، DNS و WINS، سرویس‌های خود را در شبکه پشتیبانی کنید.

Diskless Boot

در ویندوز سرور (Windows Server) می‌توانید بدون نیاز به دیسک، سیستم عامل را از روی شبکه بارگذاری کنید. روشی است که در آن سیستم عامل و برنامه‌های کاربردی روی سرور قرار داده شده و به صورت شبکه‌ای به کلاینت‌ها ارسال می‌شود. 

در این روش، هیچ دستگاه ذخیره سازی داخلی (مانند هارد دیسک) در کلاینت نصب نمی‌شود و تمام فایل‌ها و اطلاعات لازم برای اجرای سیستم عامل از طریق شبکه به کلاینت منتقل می‌شود. این روش باعث صرفه جویی در هزینه و فضای ذخیره سازی مورد نیاز برای هر کلاینت می‌شود.

سوالات متداول

1. کاربرد IntelliMirror چیست؟ 

تنظیمات دسکتاپ، برنامه‌ها و فایل‌های ذخیره شده برای کاربران به خصوص برای کاربرانی که بین ایستگاه‌های کاری حرکت می کنند یا کاربرانی که به صورت آفلاین کار می‌کنند، سازگار باشد.

2. وظیفه tattooing چیست؟  

در رجیستری به این معنی است که مشتریان می‌تواند تنظیمات تنظیمات دلخواه را که در بخش‌های ذخیره شده رجیستری ذخیره نشده‌اند، تغییر دهد و یا مشاهده کند. حتی اگر خط مشی گروه تغییر کند یا حذف شود، تنظیمات برگزیده کاربر همچنان در رجیستری باقی خواهد ماند.

3. عملکرد و کاربرد domain controller در ویندوز سرور چیست؟ 

عملکرد اصلی کنترل کننده دامنه، اعتبار سنجی کاربران در شبکه‌ها می باشد. همچنین فهرست Active Directory Objects را ارائه می دهد.

4. LDAP  چیست ؟ و چه کاربردی دارد؟ 

برای جستجوی اطلاعات از سرور، ایمیل و برنامه‌های دیگر، پروتکل اینترنت را دنبال و یا استفاده می‌کنند. این پروتکل به عنوان LDAP یا Lightweight Directory Access Protocol شناخته می شود.

5. پوشه SYSVOL حاوی چه نوع فایل‌هایی است ؟ 

مجموعه ای از فایل‌ها و پوشه‌هایی است که بر روی هارد دیسک محلی هر domain controller در یک دامنه ذخیره می‌شوند و توسط FRS تکثیر می شود.

6. INODE برای چه افراد و سازمان‌هایی مناسب است؟

 INODE فراداده پرونده ها را نگهداری می‌کند. INODE اشاره گر بلوک در دیسک می‌باشد و منحصر به فرد است. به عبارت ساده تر، این یک عدد منحصر به فرد است که در UNIX به یک پرونده اختصاص داده شده است.

7. global catalog به چه معناست ؟ 

به معنای کاتالوگ جهانی است و در فضای Active Directory ویندوز، یک سرویس‌دهنده اطلاعات مشترک است که اطلاعات شیء‌های مختلف را در یک دامین و همچنین دامین‌های دیگر در یک فضای نام مشترک ذخیره می‌کند. همچنین اطلاعات کاربران، گروه‌ها، کامپیوترها و سایر شیء‌های Active Directory را در خود نگهداری می‌کند و به عنوان منبع اصلی برای جستجو و پیدا کردن اطلاعات در فضای Active Directory استفاده می‌شود.

8. توضیح دهید تفاوت یک thread با یک فرآیند رایانه ای  چیست؟

فرآیند رایانه ای: در رشته کامپیوتر، فرآیند نمونه‌ای از یک برنامه رایانه‌ای می باشد که به صورت متوالی توسط یک سیستم کامپیوتری اجرا می‌شود که می‌تواند همزمان چندین برنامه رایانه‌ای را اجرا کند.

Thread :Thread چندین برنامه قابل اجرا است که با هم به عنوان یک فرآیند کار می‌کنند. به عنوان مثال، یک thread ممکن است به کاربر یک پیام خطا ارسال کند. دیگری ممکن است سیگنال‌های خطا را کنترل کند در حالی که thread سوم ممکن است عملکرد اصلی را اجرا کند.

9. سی پی یو چیست؟

cpu یا پردازنده مهم‌ترین پردازش کننده اطلاعات در رایانه و سرور است. cpu مجموعه‌های مختلف از دستورالعمل‌ها را دریافت کرده و پس از پردازش نتیجه را در اختیار سخت‌افزارهای دیگر قرار می‌دهد.  cpu مخفف عبارت Central Processing Unit است و به عنوان مغز کامپیوتر شناخته می‌شود. 

این قطعه سخت افزاری در داخل کامپیوتر و دستگاه‌های الکترونیکی دیگر وجود دارد و برای اجرای عملیات رایانشی، پردازش داده‌ها، محاسبات ریاضی و کنترل سایر قطعات سخت افزار استفاده می‌شود. cpu تمام دستورالعمل‌های رایانش را در خود ذخیره کرده و با استفاده از آن‌ها، برنامه‌های کاربردی را اجرا می‌کند.

10. هسته cpu چیست؟

هسته یک مجموعه از ترانزیستورها و بخش‌های مدیریتی جریان داده هستند که در یک پردازنده اصلی قرار می‌گیرند. به صورت معمول هر پردازنده دارای دو هسته و یا بیشتر است.

هسته cpu امکان پردازش موازی و سرعت بیشتر در پردازش‌ها را در اختیار ما قرار می‌دهد. تعداد هسته‌های cpu  همیشه بر حسب یک عدد زوج بیشتر از دو بیان می‌شود. هرچه تعداد هسته بیشتر باشد توان پردازشی سی پی یو نیز بیشتر خواهد بود.

11.  منظور از کارت شبکه چیست؟ 

اکثر کامپیوترها کارت شبکه را به صورت built-in دارند (به این معنا که آن‌ها بخشی از مادر بورد اصلی هستند) اما می‌توان کارت شبکه را برای افزایش و بهبود عملکرد کامپیوتر به آن افزود.

کارت شبکه واسطی است بین کامپیوتر و شبکه. کارت شبکه برای همه شبکه ها از جمله شبکه اترنت و کابلی، شبکه بی ‌سیم، شبکه wi-fi، و در سیستم‌های کامپیوتر رومیزی و لپ تاپ و سرور بخشی حیاتی و ضروری است.

12. سرور hp چیست و چه کاربردی دارد؟ 

سرور hp در واقع نوعی سرور می‌باشد. اما سوالی که مطرح می‌شود این است که سرور چیست؟ به طور ساده یک سرور داده‌ها را ذخیره، ارسال و دریافت می‌کند. 

در اصل چیزی را ارائه می‌دهد و برای ارائه خدمات مناسب است. یک کامپیوتر، برنامه نرم افزاری یا حتی یک دستگاه ذخیره سازی ممکن است به عنوان یک سرور عمل کند و ممکن است یک یا چند سرویس را ارائه دهد. هر زمان که جستجوی وب انجام می‌دهید، فایلی را آپلود می‌کنید، به فایل‌های شبکه محل کار خود دسترسی پیدا می‌کنید یا موسیقی را پخش می‌کنید، در حال تعامل با سرور هستید.

13. RPM هارد سرور چیست؟ 

هارد سرور، محل ذخیره داده‌ها و اطلاعات روی سرور است و از این جهت هارد سرور نقش مهمی در سرورها ایفا می‌کند. همه هارد سرورها به‌صورت یکپارچه مشغول عملیات خواندن و نوشتن هستند؛ پس  باید بتوانند تاخیر را به حداقل برسانند. سرعت عملیات در هارد سرور بسیار مهم است و بهترین هارد سرورها از سرعت‌های بالایی پشتیبانی می‌کنند. 

جمع بندی

امیدوارم در این مطلب فهمیده باشید که ویندوز سرور ( Windows Server) چیست؟ و چه کاربرد‌هایی دارد. اگرچه ویندوز سرور و ویندوزهای معمولی کدهای مشترکی دارند و شبیه به هم هستند، اما برای استفاده کاملاً متفاوت هستند.

ویندوز سرور یک سیستم عامل سرور است که توسط شرکت مایکروسافت تولید شده است. این سیستم عامل برای استفاده در شبکه های کامپیوتری و محیط های کاربردی طراحی شده است. ویندوز سرور قابلیت‌های بسیار زیادی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به مدیریت منابع، امنیت، پشتیبان‌گیری، اشتراک گذاری فایل و پوشه، اجرای برنامه ها و خدمات و دیگر موارد اشاره کرد.

با استفاده از ویندوز سرور، مدیران شبکه قادر خواهند بود تا به راحتی منابع را مدیریت کنند و به صورت مؤثر با دستگاه های دیگر در شبکه ارتباط برقرار کنند. همچنین با استفاده از خصوصیات امنیت ویندوز سرور، محافظت از داده های حساس در شبکه تضمین خواهد شد.

ویندوز سرور به عنوان یک سیستم عامل قدرتمند و پایدار، برای شبکه‌های بزرگ و کوچک مناسب است. با استفاده از این سیستم عامل، مدیران شبکه قادر خواهند بود تا به صورت مؤثر و کارآمد منابع را مدیریت کنند و به دستگاه‌های دیگر در شبکه ارتباط برقرار کنند.